De huidige coronacrisis heeft grote gevolgen voor gemeenten. De crisis raakt bijna elk beleidsveld waarop gemeenten actief zijn: van sport tot horecabeleid en van maatschappelijke ondersteuning tot het functioneren van de ambtelijke organisatie. De ontwikkelingen zullen niet alleen financiële maar ook inhoudelijke consequenties hebben. Gestelde doelen kunnen mogelijk niet worden gehaald. Uitgaven kunnen oplopen en daarnaast lopen we waarschijnlijk ook inkomsten mis. Een gedetailleerd beeld hiervan is op dit moment nog niet te geven, daarvoor is alles nog teveel in beweging. Een indicatie van waar de financiële gevolgen -tot nu toe- optreden kan wel worden geschetst. In hoeverre deze en/of andere effecten gaan optreden in 2021 is echter nog onzeker.
We gaan uit van adequate compensatie door het Rijk voor de extra kosten die we moeten maken voor de uitvoering van rijksregelingen. Uiteraard is de ontwikkeling, duur en aard van de noodmaatregelen een belangrijke factor die bepaalt hoeveel kosten we uiteindelijk moeten maken en hoe groot de bereidheid van het Rijk zal zijn om de gemeenten passend tegemoet te komen. Voor de langere termijn bestaat er de prangende onzekerheid hoe het Rijk om wil gaan met het opgelopen begrotingstekort. Moeten we, net als na afloop van de kredietcrisis, rekening houden met een aantal jaren van rijksbezuinigingen, toentertijd gekoppeld aan de decentralisaties in het sociaal domein? Of kiest het Rijk nu een andere strategie? Voor nu is het uitgangspunt dat we voor 2021 niet geconfronteerd zullen worden met bezuinigingen vanuit Den Haag.
De crisis creëert – naast alle negatieve aspecten – ook een moment om op een andere manier naar de toekomst te kijken. Een goed hulpmiddel om ons in onzekere situaties voor te bereiden op de toekomst is het inzetten van scenario-denken. Daarbij inventariseren we aan de hand van vier scenario's voor de lange termijn wat er in verschillende situaties kan gebeuren in de stad op zoveel mogelijk leefgebieden. Het gaat om inschattingen die ons kunnen helpen te bepalen welke maatregelen voor de toekomst passend zijn en ons helpen om de crisis het hoofd te bieden. De resultaten hiervan worden vanaf eind 2020 zichtbaar.
